“De mensen hier voelen als mijn tweede familie”
Als in februari dit jaar de oorlog uitbreekt in Oekraïne, is vluchten voor de 64-jarige Oleksander geen optie. Door een zware vorm van MS is hij aan huis gekluisterd, dus wuift hij alle smeekbedes van zijn zoon en schoondochter weg. Maar als amper een maand later zijn vrouw door de oorlog komt te overlijden heeft hij geen keus meer. Met de hulp van zijn zoon vlucht Oleksander alsnog naar Nederland, waar hij uiteindelijk een vaste woonplek krijgt in de Hambos in Kerkrade. Ondanks de psychische pijn is hij bovenal dankbaar. “Mijn medebewoners en de mensen van de zorg voelen voor mij als familie.”
Zijn ogen spreken boekdelen. Er straalt een verdriet uit dat rauw en ongrijpbaar is. Terwijl buiten de vogels fluiten en hij een pilsje drinkt op het terras, woedt de oorlog nog regelmatig door zijn hoofd. “Ik was door mijn ziekte volledig afhankelijk van mijn vrouw” vertelt hij. Zijn woorden worden vertaald door Mascha, een goede vriendin van de familie. “Natuurlijk was het onveilig, maar tegelijk kon ik door mijn ziekte geen kant op. Urenlang in een auto gepropt was ondenkbaar. Dus we bleven. Mijn vrouw en ik.” Het is even stil en hij kijkt weg. Zijn schoondochter Valentyna vervolgt het verhaal. Ook zij kent de gruwelijke details. “We wilden eigenlijk alleen samen vertrekken, maar de tijd drong aan en we moesten beslissen. Oleksander liet zich niet overhalen. Dat was het moment waarop onze gezinnen zich splitsten. We namen alleen wat hoognodige spullen mee en gingen er snel vandoor. We hielden elke dag telefonisch contact.” Intussen wordt de situatie in hun thuisland steeds grimmiger. Ook in Charkov, de plaats waar het gezin woonde, waren bombardementen aan de orde van de dag. Toen op 29 maart om 5 uur in de ochtend een clusterbom insloeg, werd dat Oleksanders vrouw Tatjana fataal. Machteloos en totaal in shock blijft de vader van het gezin alleen achter. “Zonder hulp was het onmogelijk te bewegen” blikt hij terug. Zijn zoon Oleksii vult aan: “Het was een onmenselijke situatie.
Toen we het verschrikkelijke nieuws hoorden, konden we zelf onmogelijk het gevaarlijke gebied bereiken. We belden met buren maar door de avondklok konden zij ook niet meteen in actie komen. Uiteindelijk heeft een reddingsteam mijn vader uit huis kunnen halen.”
“Het was een onmenselijke situatie. Mijn vader kon letterlijk geen kant op”
Zodra het enigszins kan, reist zoon Oleksii terug naar zijn geboorteland en brengt zijn vader naar een veiligere regio. Intussen ontging ook Mascha het nieuws niet over de toestand in Charkov. Mascha is Valentyna’s beste vriendin. Ze brachten samen hun jeugd door in Oekraïne, maar inmiddels woont Mascha al heel wat jaartjes in Nederland. “Ik volgde het nieuws op de voet en moest iets doen” vertelt ze. “Ik wilde het hele gezin opvangen, maar hoe? Via een vriend, Rob, die bij het Rode kruis werkt, ging het balletje rollen. Zijn vrouw Hella Senden werkt bij Meander. We zijn samen gaan zitten: hoe konden we dit gezin, waarvan meneer een complexe zorgbehoefte heeft, veilig naar Nederland krijgen? Al gauw werd dat ons gezamenlijke doel en wist Hella een woonplek te regelen in de Hambos. Na een reis van drie dagen kwamen ze aan.
En inmiddels zitten ze hier. Op het terras in centrum Kerkrade, waar ze elk weekend een ‘pilske’ drinken. Een uitje waar Oleksander elke week naar uitkijkt en wat hij in zijn thuisland nooit voor mogelijk had gehouden. “Ik verkeer in een betere fysieke toestand dan voorheen, dankzij de specialistische hulp die ik dagelijks krijg. Door de juiste behandelingen en ook de inzet van fysio- en ergotherapie heb ik meer regie over mijn leven gekregen.” Een nieuwe wereld is letterlijk voor hem open gegaan. Ook qua taal probeert hij zich verstaanbaar te maken. Hij duikt de boeken in en gebruikt Google Translate. “Ik voel me betrokken bij het leven in Nederland en zie mijn medebewoners en de zorgmensen echt als nieuwe familieleden.” Valentyna glimlacht en wrijft haar schoonvader over zijn arm. “We komen dagelijks op bezoek” vertelt ze. “Ondanks de psychische impact van dit trauma gaat het goed met ons. We zijn allemaal optimistisch ingesteld en immens dankbaar voor alle hulp die we hebben gekregen.”
