Een topvrouw noemt hij haar. De 62-jarige Egon Vanwersch uit Vaals leerde Hanne-Maria Minderhoud vier jaar geleden tijdens een bootcamp kennen. Ondanks het leeftijdsverschil van 21 jaar hadden ze gelijk een klik. Niet veel later woonden ze samen en inmiddels zijn ze getrouwd. Maar over hun geluk hangt regelmatig een donkere wolk, die soms even wegdrijft maar ook hardnekkig terugkeert. Hanne-Maria kampt sinds haar jeugd met heftige periodes van angst en depressiviteit. Egon vindt een luisterend oor bij het Steunpunt voor Mantelzorg. “Tijdens die gesprekken draait het vooral om mij.”
Ze was vastberaden om tot haar veertigste vrijgezel te blijven. De 42-jarige Hanne-Maria vertelt het met een grote lach. Ze vlijt zich ontspannen tegen Egon aan. “Wist ik veel dat ik deze fantastische man zou ontmoeten. Ik zei letterlijk tegen mezelf: nee, niet nu!” Hanne-Maria duidde op de drukke periode waarin ze zat. Ze was net klaar met haar studie, ze had een parttime baan, vrijwilligerswerk én ze zat in diverse commissies in de kerk. Meer dan genoeg wist ze uit ervaring, maar het ging al een hele tijd goed, dus waarom niet? Bovendien: “de liefde was niet meer te stoppen.”
Angst en depressies
Als ze terugblikt op haar leven waren de sombere gevoelens er altijd al. Als 10-jarig meisje vroeg Hanne-Maria aan haar moeder: hoe ga je eigenlijk dood? “Ik zie mezelf nog op het aanrecht zitten toen ik die vraag stelde. Ik had altijd sombere gevoelens en angsten. Nooit voelde ik me veilig, terwijl mijn ouders alleen de beste intenties hadden hoor. Ik kom uit een druk gezin met drie zussen en er waren veel prikkels. Ik kan erg slecht tegen stress en als we dan bijvoorbeeld onverwacht bezoek kregen, raakte ik daarvan in disbalans. Waarom wist ik dit niet? Ik had behoefte aan structuur en die was ver te zoeken.” Als tiener ontwikkelde ze een strategie om met haar angsten om te gaan. Ze ging sporten: 50 kilometer fietsen op een zomerse dag was geen uitzondering. “Ik moest iets doen om mijn hoofd leeg te maken.”
“Voor het eerst in mijn leven voelde ik me thuis!”
Dat hoofd raakte alleen maar voller. Vol met sombere gedachten, angsten en stress, die als een hardnekkige vlieg steeds terugkwamen. Ook haar hbo-studie ging met vallen en opstaan. “Meer vallen dan opstaan” blikt ze terug. “Puur op wilskracht heb ik die opleiding kunnen afronden.” De ratrace van het leven zette voort. Ze ging aan het werk, deed nog van alles ernaast en kreeg haar eigen flatje. Dat laatste gaf haar het gevoel van rust waar ze naar op zoek was. Hanne-Maria: “Voor het eerst in mijn leven voelde ik me thuis! Daar had ik eerder nooit van durven dromen. Ik werkte 10 uur bij een klein coachingsbedrijf en 10 uur als vrijwilliger bij het Migratiemuseum. Ik voelde me steeds beter. Ik kon eindelijk iets gaan opbouwen: ook op het gebied van vriendschappen! Ik wilde het leven met terugwerkende kracht opslorpen. En toen kwam ook nog eens de liefde in mijn leven..”
Donkere wolk
Het ging snel. Ze gingen samenwonen en trouwen. Toch lag de donkere wolk al die tijd op de loer. Haar baan stopte en het vrijwilligerswerk bracht onrust. Egon zorgde weliswaar voor dat sprankje vrolijkheid, maar toch raakte ze uit balans. Toen brak ook nog corona uit. “Ineens was de hele wereld bang. Op een gegeven moment begon ik stemmen te horen. Dat was echt een dieptepunt. Ik durfde het niet eens tegen mijn psycholoog te vertellen; laat staan tegen Egon. Tijdens een wandeling heb ik het op een gegeven moment toch opgebiecht.”
Hoewel Egon al die tijd haar stabiele factor was, had hij ook zijn eigen zorgen. Hoe was dat die periode voor hem? Hij neemt een slok van zijn koffie en overdenkt de vraag. “Ik had geen enkele ervaring met psychische kwetsbaarheid” vertelt hij. “Ik kende die uitdrukking niet eens. Ook woorden als overprikkeling zeiden me niets. Toch merkte ik al snel nadat ik Hanne-Maria kende, dat er iets speelde. In mijn ogen gaf ze steeds wisselende signalen af. Aan de ene kant zag ik die sprankelende vrouw die impulsief was en van alles op zich nam, en tegelijk wilde ze dan elke avond vroeg naar bed of zei ze ‘nee’ tegen elk uitje dat ik voorstelde. Ik kon dat in het begin helemaal niet plaatsen.” Hanne-Maria, die zijn worsteling zag, raadde hem aan eens met iemand te gaan praten. “Ik las over het Steunpunt voor Mantelzorg” vertelt ze. “Maak eens een afspraak met een consulent, zei ik tegen hem. Spui eens lekker ongegeneerd je gal!” Hanne-Maria kijkt Egon aan en hun handen grijpen weer in elkaar.
Egon kwam in contact met Rine Palsma, mantelzorgconsulent bij het Steunpunt voor Mantelzorg. Rine is gespecialiseerd in het ondersteunen van mantelzorgers van psychisch kwetsbare zorgvragers. Ruim 25 jaar deed zij dit werk bij Mondriaan. “Het eerste gesprek voelde gelijk heel fijn” zegt Egon. “Ik wist niet eens dat ik een mantelzorger was. Dat is toch als je voor iemand zorgt die bijvoorbeeld kanker heeft? Dat beeld had ik erbij. Niet alleen kreeg ik een hoop informatie over psychische ziektebeelden, maar vooral bood Rine me een luisterend oor. In het begin zag ik haar twee keer per maand en nu nog maandelijks. De tips die ze me geeft zijn heel concreet.” Blijf haar echtgenoot en word niet haar therapeut, was zo’n uitspraak waar Egon direct iets mee kon. “Rine zei zelfs: vergelijk je vrouw met iemand die in een rolstoel zit. Soms moet je opstaan om iets te pakken voor haar, maar vul niet in wat de ander nodig heeft.”
Rine, die bij het gesprek aanwezig is, vult aan: “De kracht in de begeleiding zat ‘m in het feit dat Hanne-Maria er niet bij was. Zij heeft haar eigen begeleiding en nu ging het eens om Egon. Wat heeft hij nodig? Hoe houdt hij zich staande? Ik leerde hem om niet constant door de bril van mantelzorger te kijken en bepaalde zaken te normaliseren. Niet alles heeft te maken met de kwetsbaarheid; sommige zaken horen gewoon bij een gemiddelde relatie.” Egon: “Ik knap echt op van de gesprekken. Ik kan mijn ei kwijt en tegelijk lachen we ook veel. De regie ligt steeds bij mij; ik mag aangeven wat ik nodig heb.”
Egon zet nu vaker een kruis in zijn agenda en dat betekent tijd voor hemzelf. Want hij is ook nog steeds Egon: vader van twee zonen uit een eerder huwelijk en werknemer in Aken, bij het Duitse ‘UWV’. “Na het werk ga ik nu wel eens in de bossen wandelen, of ergens een kopje koffie drinken. Die tijd moet ik mezelf echt gunnen. Ik heb zelf ook meerdere burn outs gehad in het verleden, dus dat is belangrijk.”
Toekomst
De toekomst zien ze beiden positief tegemoet. “In ieder geval met elkaar” klinkt het overtuigd. “Het is niet altijd gemakkelijk, maar onze liefde overwint alles” zegt Hanne-Maria. “En het mooie is dat we dingen ook echt tegen elkaar uitspreken, dat is echt iets wat Egon heeft geleerd van de mantelzorgondersteuning.”
Hanne-Maria heeft als droom om nog iets voor de maatschappij te kunnen betekenen. “Ik voel me continu schuldig naar de samenleving. Het lukt me niet duurzaam inzetbaar te zijn qua werk. Op sommige dagen durf ik nauwelijks een boodschap te doen bij de supermarkt hier tegenover. Ik woon nu 22 jaar in Heerlen en vind het een fantastische stad. Ik heb mijn hart eraan verpand. Ja er is lelijkheid, maar daarin schuilt tegelijk de schoonheid van de stad. En er zijn complexe problemen, denk aan analfabetisme en armoede, maar samen kunnen we daar iets aan doen. Ooit hoop ik een huis op te zetten waar mensen uit Heerlen-Noord en -Zuid elkaar kunnen ontmoeten. Waar je kunt moestuinieren of cursussen zingeving volgen.” Ze werpt haar blik weer opzij, naar haar echtgenoot en beste maatje. De man waar ze eigenlijk helemaal geen tijd voor had. “De vlaggen durf ik nog niet uit te hangen, maar het leven is goed, met af en toe een cocktailvlaggetje. Dat stemt mij al tevreden.”
