Niet te snel iets overnemen, het klinkt eenvoudig, maar dat is het niet.
Twee jaar woont ze nu in Expertisecentrum Lückerheide in Kerkrade. “Het is hier leuk”, vertelt Mia Crombach Schoonbrood spontaan. Of ze het een probleem vindt om weer zelf haar boterhammen te smeren? “Helemaal niet. Dat doe ik graag”, lacht ze. “Mijn vader had vroeger een hotel in Vaals met 27 kamers. Ik smeerde altijd de boterhammen voor de lunchpakketjes van de gasten.” Het brengt goede herinneringen naar boven, dat smeren. En dat het allemaal niet meer zo vlotjes gaat als vroeger, in het hotel, vindt ze helemaal niet erg. “Het is goed om in beweging te blijven”, zegt ze. En ze lacht opnieuw.
In beweging blijven
In beweging blijven, dat is precies wat ZELF beoogt: een nieuwe werkwijze die op enkele afdelingen van verpleeghuis Lückerheide in Kerkrade wordt uitgetest “En dan moet je aan alle soorten beweging denken. Van klein, zoals kauwen, tot groot, in de fitnesszaal”, vertelt William Valkenburg. Hij is als fysiotherapeut gespecialiseerd in ouderenzorg en projectleider ZELF bij Meander. Zijn collega Stefanie Linssen, verpleegkundige, valt hem bij. ‘
“Voorheen beoordeelde je of iemand wel of niet zelfstandig kan douchen. Nu kijken we verder. Kan een bewoner wel nog zelf het gezicht en de buik wassen, dan doet hij of zij dat zelf. Dat nemen we niet meer over, maar wel de rest van de douchebeurt. Zo zijn er genoeg andere voorbeelden: zelf boterhammen smeren en beleg kiezen, de tafel dekken, of groenten schoonmaken.” En, vult William Valkenburg aan, fysiotherapeuten gaan nu soms anders te werk. Zo gaan bewoners nu regelmatig zelf aan de slag met een oefenprogramma dat met hen is opgesteld.
Niet overnemen
Niet te snel iets overnemen, het klinkt eenvoudig, maar dat is het niet. “Ik heb soms de neiging om mensen automatisch te gaan helpen. En dan zeggen collega’s tegen mij: dat kunnen bewoners zelf”, vertelt Lynn Vogely. Zij is tweedejaars student verpleegkunde en loopt stage bij Meander. Ze vindt het heel goed dat medewerkers van de afdeling bewuster kijken naar wat mensen zelf nog kunnen. Verpleegkundige Natascha Scheepers knikt instemmend: “Bewoners vinden het fijn om dingen zelf te doen en houden zo meer de regie. We stimuleren hen meer, geven meer complimenten. En als je dan ziet hoe mensen opbloeien, vergroot dat weer ons werkplezier. Maar”, erkent ze, “het is soms wel wennen. Het lukt niet altijd.” Blijvende aandacht voor het anders kijken naar bewoners is belangrijk, zegt Stefanie Linssen. Het is haar taak om die aandacht op de afdeling vast te houden. “Je moet de controle iets meer loslaten”, zegt ze. “Ja”, besluit William Valkenburg. “We willen dat bewoners veranderen en meer de regie krijgen. En dat kan alleen door als team te veranderen.”
Verpleegkundige Stefanie Linssen (l) en fysiotherapeut William Valkenburg
De zelfredzaamheid van ouderen bevorderen door hen te stimuleren zo veel mogelijk in beweging te blijven. Zodat zij zo veel mogelijk hun eigen leven kunnen leiden en zolang mogelijk de regie houden. Dat is het uiteindelijke doel van het programma ZELF. Dit programma werd ontwikkeld door de Academische Werkplaats Ouderenzorg Limburg en wordt op verschillende plaatsen in de praktijk van de verpleeghuiszorg uitgetest. Ook Expertisecentrum Lückerheide van Meander doet mee met enkele afdelingen. ZELF is gebaseerd op bestaande programma’s voor de Verpleegkundige Stefanie Linssen en fysiotherapeut William Valkenburg thuiszorg en verpleeghuiszorg, vertelt onderzoeker Stan Vluggen. Uitgangspunt is dat medewerkers zich ervan bewust worden dat zij soms te snel iets overnemen van bewoners en gestimuleerd worden om dat anders te doen. Daarnaast worden zij getraind in het goed onderzoeken wat mensen nog zelf kunnen en hoe zij hun eigen leven willen blijven leiden. Landelijk doen 24 afdelingen mee aan het onderzoek. Hierin worden afdelingen waar medewerkers getraind zijn vergeleken met afdelingen waar dat niet is gebeurd. De resultaten worden medio 2022 verwacht.
